गगन थापा को बिहे को चर्चा देश भरी नै भइरहेको छ, उनको भनाइ सबै टिभी,रेडियो,पत्रपत्रिका,साइट,ब्लगमा छाइरहेकाछन् । नेपाली कांग्रेसको समानुपातिक तर्फबाट नयाँ-नेपालको संविधान सभा को निर्माण मा गइसकेका गगन थापाले अस्ति भर्खर विवाह गरेकाछन् । उनले विवाह मा लाग्ने सम्पूर्ण खर्च पाटन अस्पतालको आइसियु को लागि दिने घोषणा पनि गरिसकेका छन् ।
काठमाडौँ उपत्यकामा थापाले यी कुराहरु भनिरहँदा उता पूर्व संखुवासभाको खाँदवारीमा भने विवाहमा मोटरसाइकल,कम्प्युटर,सुन आदी नदिएको भन्दै बेहुला पक्षले बेहुली फिर्ता गरेका छन् । समाचार अनुसार गत आइतवार (२०६५,वैशाख १५ गते) भएको विवाहमा राम्रा कपडा,उच्च गुणस्तरका फर्निचर आदी नदिएको भन्दै खाँदवारी-१० नयाँबजारका बेहुला वसन्तकुमार चापागाईँले बेहुली खाँदवारी-३, झरीथुम्का की वविता पोखरेललाई मंगलबार उनकै घर लगेर छाडेर आएका छन् ।
यी दुवै युवा “नयाँ नेपाल” का “तपाई-हामी”हरुका प्रतिनिधि पात्र हुन् । तर यी दुइ बिच यत्तिका भिन्नता किन ? किन समाजमा विद्दयमान कुसंस्कार को अन्त्य हुनसकेको छैन ? किन दाइजो को निहुँमा अपराधिक घटनाहरु दिनहुँ बढिरहेका छन् ? मान्छेहरु ले मानविय धरातल किन विर्सदैँ गइरहेका होलान् ? आदी-आदी कुराहरु मेरो दिमागमा आएर ताण्डव गरिरहेकाछन् ।
सुन्दा र कुरा गर्दा सामान्य लाग्ने यी घटनाहरु ले ठूला-ठूला दुर्घटना र मानसिक आघात निम्त्याइरहेकाछन् । वास्तवमा भन्ने हो भने मान्छे को महत्वकांक्षाहरुका कारणले गर्दा यस्ता “दाइजो-प्रथा”हरु ले हामी बिच गहिरो जरा गाडिरहेकाछन् । अनी हामी मानवियतालाई लत्याइरहेका छौँ, धन-सम्पतिका लागि तर महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको “हातका मैला, सुनका थैला के गर्नु धनले” भन्ने कुरा भने भट्याउन छाडेका छैनौँ। चेतना को कमीले यस्ता घटनाहरु घट्ने गरेका छन् भनौँ भने,यस्ता घटनाहरु शिक्षित भनिएका परिवारमा नै धेरै घटिरहेकाछन् । यी दाइजोप्रेमी चापागाईँ पनि १२ कक्षामा पढिरहेका छन्, कक्षाका हिसाबले भन्ने हो भने उनलाई शिक्षित मान्नैपर्छ तर उनी र उनको परिवार को व्यबहार हेर्दा लाग्छ उनीहरु मान्छेका नाउँमा कलंक हुन । उनीहरु नरपशु नै हुन्, यो ठोकुवा गर्न हामीलाई कुनै आपत्ति छैन र सायद उनीहरुलाई पनि आपत्ति छैन होला, अन्यथा यस्ता निच व्यवहार उनीहरुले भुलेर पनि गर्ने थिएनन् ।
यहाँ मान्छेहरुलाई भनेर,सम्झाएर यस्त प्रथाहरु तह लाग्ने छाँट देखिएको छैन, त्यसैले यस्ता घटनाहरुका सम्बन्धमा कडा कानुन मात्र नबनिकन कानुन को कडा कार्यान्वयन पनि गरिनुपर्छ । साथै यी चापागाईँ परिवारलाई पनि राम्रै पाठ पढाउनु जरुरी छ । आशा छ, यस सम्बन्धमा सरोकारवाला पक्ष तथा अधिकारकर्मीहरुले बुलन्द आवाज उठाउने छन् र ती पिडक तथा दाइजोप्रेमीहरुलाई कडा भन्दा कडा हदैसम्मको सजाय दिलाउनेछन् ।
नेपाली समाजमा विवाहलाई एक पवित्र बन्धन को रुपमा लिने गरिएकोछ । तर यस्तो पवित्र बन्धन हिजोआज दाइजो को कारणले नै बिग्रेका उदाहरणहरु प्रशस्त छन् । विवाहमा “को भन्दा को कम” भनि धनिमानीले देखाउने रवाफका कारण नै यस्ता घटनाहरुले बढावा पाइरहेकछन् । अत: विवाह को दाइजो सम्बन्धमा नै कडा कानुन बनाउनुपर्ने आवश्यकता टड्कारो रुपमा देखिएको छ ।
यस्ता समस्याहरुबाट मुक्ति पाउन “नयाँ-नेपाल” मा कस्तो खाले संविधान बनाइनुपर्छ होला ?
काठमाडौँ उपत्यकामा थापाले यी कुराहरु भनिरहँदा उता पूर्व संखुवासभाको खाँदवारीमा भने विवाहमा मोटरसाइकल,कम्प्युटर,सुन आदी नदिएको भन्दै बेहुला पक्षले बेहुली फिर्ता गरेका छन् । समाचार अनुसार गत आइतवार (२०६५,वैशाख १५ गते) भएको विवाहमा राम्रा कपडा,उच्च गुणस्तरका फर्निचर आदी नदिएको भन्दै खाँदवारी-१० नयाँबजारका बेहुला वसन्तकुमार चापागाईँले बेहुली खाँदवारी-३, झरीथुम्का की वविता पोखरेललाई मंगलबार उनकै घर लगेर छाडेर आएका छन् ।
यी दुवै युवा “नयाँ नेपाल” का “तपाई-हामी”हरुका प्रतिनिधि पात्र हुन् । तर यी दुइ बिच यत्तिका भिन्नता किन ? किन समाजमा विद्दयमान कुसंस्कार को अन्त्य हुनसकेको छैन ? किन दाइजो को निहुँमा अपराधिक घटनाहरु दिनहुँ बढिरहेका छन् ? मान्छेहरु ले मानविय धरातल किन विर्सदैँ गइरहेका होलान् ? आदी-आदी कुराहरु मेरो दिमागमा आएर ताण्डव गरिरहेकाछन् ।
सुन्दा र कुरा गर्दा सामान्य लाग्ने यी घटनाहरु ले ठूला-ठूला दुर्घटना र मानसिक आघात निम्त्याइरहेकाछन् । वास्तवमा भन्ने हो भने मान्छे को महत्वकांक्षाहरुका कारणले गर्दा यस्ता “दाइजो-प्रथा”हरु ले हामी बिच गहिरो जरा गाडिरहेकाछन् । अनी हामी मानवियतालाई लत्याइरहेका छौँ, धन-सम्पतिका लागि तर महाकवि लक्ष्मीप्रसाद देवकोटाको “हातका मैला, सुनका थैला के गर्नु धनले” भन्ने कुरा भने भट्याउन छाडेका छैनौँ। चेतना को कमीले यस्ता घटनाहरु घट्ने गरेका छन् भनौँ भने,यस्ता घटनाहरु शिक्षित भनिएका परिवारमा नै धेरै घटिरहेकाछन् । यी दाइजोप्रेमी चापागाईँ पनि १२ कक्षामा पढिरहेका छन्, कक्षाका हिसाबले भन्ने हो भने उनलाई शिक्षित मान्नैपर्छ तर उनी र उनको परिवार को व्यबहार हेर्दा लाग्छ उनीहरु मान्छेका नाउँमा कलंक हुन । उनीहरु नरपशु नै हुन्, यो ठोकुवा गर्न हामीलाई कुनै आपत्ति छैन र सायद उनीहरुलाई पनि आपत्ति छैन होला, अन्यथा यस्ता निच व्यवहार उनीहरुले भुलेर पनि गर्ने थिएनन् ।
यहाँ मान्छेहरुलाई भनेर,सम्झाएर यस्त प्रथाहरु तह लाग्ने छाँट देखिएको छैन, त्यसैले यस्ता घटनाहरुका सम्बन्धमा कडा कानुन मात्र नबनिकन कानुन को कडा कार्यान्वयन पनि गरिनुपर्छ । साथै यी चापागाईँ परिवारलाई पनि राम्रै पाठ पढाउनु जरुरी छ । आशा छ, यस सम्बन्धमा सरोकारवाला पक्ष तथा अधिकारकर्मीहरुले बुलन्द आवाज उठाउने छन् र ती पिडक तथा दाइजोप्रेमीहरुलाई कडा भन्दा कडा हदैसम्मको सजाय दिलाउनेछन् ।
नेपाली समाजमा विवाहलाई एक पवित्र बन्धन को रुपमा लिने गरिएकोछ । तर यस्तो पवित्र बन्धन हिजोआज दाइजो को कारणले नै बिग्रेका उदाहरणहरु प्रशस्त छन् । विवाहमा “को भन्दा को कम” भनि धनिमानीले देखाउने रवाफका कारण नै यस्ता घटनाहरुले बढावा पाइरहेकछन् । अत: विवाह को दाइजो सम्बन्धमा नै कडा कानुन बनाउनुपर्ने आवश्यकता टड्कारो रुपमा देखिएको छ ।
यस्ता समस्याहरुबाट मुक्ति पाउन “नयाँ-नेपाल” मा कस्तो खाले संविधान बनाइनुपर्छ होला ?
'दाईजो र नयाँ नेपाल' तपाईंको छोटो आलेख मनपर्यो । यस्ता सामाजिक बिसंगतीहरुबाट हाम्रो समाज क्रमश उठ्ने क्रममा छ । मान्छेभित्रको चेतनाको ढोका संधै शिक्षाले नै खोल्छ भन्ने कुरालाई होइन भनेर चापागाईँ परिवारले देखाईदिएको छ । कानुनको कडाईका साथ कार्यान्वयन नगरिए सम्म यस्ता घट्नाहरु दोहोरिरहन्छन । मलाई कुनैबेला आफैले लेखेको गजलको यौटा टुक्रा याद आयो -
ReplyDeleteलेखे लेख्नेले किताबमा नीति कानुन सबै ,
तिनैले धज्जी उडाए बबुरो कानुन रोयो ।
आकार जि!
ReplyDeleteमलाई लाग्छ यो समस्या तपाईले भने जस्तै कानून मात्रै बनाएर पक्कै पनि समाधान हुदैन।
मानिसको धारणामा बिचारमा आमूल परिवर्तन ल्याउन सकेमा मात्रै यसको समाधान हुनसक्छ । तर दु:ख नगरि कनै आर्काको सम्पतिमा मोज गर्ने मनाशाय राख्ने यस्ता दाईजो पिपासुको भने समाजमा यसरिनै बिरोध हुनु जरुरी छ ।
एक चोटि यसरी दाओजो मागेर बदनाम हुनेलाई सामाजिक बहिस्कार गरि पछि कसैले पनि छोरि नदिने गर्न सके यि कृपणहरु केहि तह लाग्थे कि?
bibahako barema manchheko laalachi soch le baki jiwan bhari usalae pida din6 ni akar ji....
ReplyDeleteyes you are right aakar and dilip jee मानिसको धारणामा र बिचारमा परिवर्तन ल्याउन सकेमा मात्रै यसको समाधान हुनसक्छ ।
ReplyDeleteVery good article. We have to fight with thist types of social unjustice. No other ways.
ReplyDeleteWe need a very good and dedicated public education campaign first. Second, public figures like politicians and actors should make their marriages as low profile as possible. These are the people whom general population takes as examples and wants to imitate.
ReplyDeleteAnd we will always need strict rules and regulations. But rules and regulations wilbe useless if they are not applied strictly and for all.
Very good article!!!
ReplyDeleteयस्को बिरोधमा चर्को आवाज उठाउनु पर्छ र स्थानिय स्तर बाट नै सामाजिक बहिसकार गरी ती पिडक तथा दाइजोप्रेमीहरुलाई कडा भन्दा कडा हदैसम्मको सजाय दिलाउनुपर्छ
Dowry system is a serious social problem in Nepali society. There should be proper laws regarding it in order to make a 'New Nepal' .
ReplyDeletebibahako barema manchheko laalachi soch le baki jiwan bhari usalae pida din6 ni akar ji....
ReplyDelete